انتخابات بیکارها؛ بررسی حضور افراد فاقد شغل در انتخابات شورای شهر و روستا
از روزهای ابتدایی سال 96 و با شروع ثبت نام‌ها، انتخابات وارد فاز جدیدی شد. میزان بالای ثبت‌نامی‌ها از اقشار مختلف مردم و حضور طیف‌های متفاوت در این دوره از انتخابات چشمگیر بود؛ به گونه‌ای که هنرمندان، ورزشکاران و اهالی رسانه در کنار سیاسیون وارد حوزه انتخابات شدند. این موضوع در شهرستان‌ها رنگ دیگری به خود گرفت چرا که آمارها از حضور افراد «بیکار» تحصیلکرده در انتخابات حکایت دارد. افرادی که انتخابات را یک آزمون استخدامی می‌دانند برای یافتن شغل!
۱۵ درصد نامزدهای انتخابات شوراهای شهر و روستا در کهگیلویه و بویراحمد بیکار هستند
براساس آمارها از شهر تهران که امسال تعداد اعضای شورای آن از 31 نفر به 21 نفر کاهش یافته است، برای هر کرسی حدود150 نفر در انتخابات شوراها ثبت نام کردند. این موضوع در شهرستان‌ها نیز برقرار بود و تعداد ثبت نامی‌ها بسیار چشمگیر بود. در این روزها که اسامی صلاحیت افراد ثبت نامی منتشر می‌شود، آمار عجیبی از میزان بیکاری افراد شرکت‌کننده دیده شد؛ براساس آماری که ایلنا از زبان رئیس ستاد انتخابات کهگیلویه و بویراحمد آورده است، بیش از ۱۵ درصد نامزدهای انتخابات شوراهای شهر و روستا در کهگیلویه و بویراحمد بیکار هستند! براساس این گزارش از مجموع چهار هزار و ۶۳۲ نفر ۷۱۰ نفر (بیش از ۱۵ درصد) نامزدهای پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا فاقد شغل بوده و بیکار هستند. فتاح محمدی در این باره گفته بود: «۲ هزار و ۳۳۵ نفر از نامزدهای انتخاباتی شوراهای اسلامی شهر و روستا در کهگیلویه و بویراحمد سواد خواندن و نوشتن یعنی زیر دیپلمی هستند. ۷۱۳ نفر دارای مدرک دیپلم و ۳۴۳ نفر دارای مدرک کاردانی هستند.»
براساس قانون انتخاباتی شورای شهر و روستا «دارابودن سواد خواندن و نوشتن برای شورای روستاهای تا دویست خانوار و داشتن مدرک دیپلم برای شورای روستاهای بالای دویست خانوار، داشتن حداقل مدرک فوق‌دیپلم یا معادل آن برای شورای شهرهای تا بیست‌هزارنفرجمعیت، داشتن حداقل مدرک لیسانس یا معادل آن برای شورای شهرهای بالای بیست هزارنفرجمعیت» لازم است.
سوالی که مطرح می شود این است که چرا تمایل افراد بیکار و فاقد شغل برای حضور در انتخابات شورای شهر و روستا بالا رفته است. هرچند موضوع تایید صلاحیت افراد بیکار مسئله‌ای است که مربوط به سیاست‌های انتخاباتی می‌شود اما بررسی این موضوع که چرا تمایل افراد فاقد شغل برای ثبت نام زیاد بوده از این منظر که سطح تحصیلات در کشور افزایش یافته قابل بررسی است. افزایش میزان تحصیلات در کشور یکی از موضوعاتی است که به طور مستقیم نبود اشتغال را به رخ دولت‌ها می‌کشد؛ جوان پس از اخذ اولین مدرک تحصیلی خود که همان دیپلم است به دلایل مختلفی از جمله نبود اشتغال تصمیم به ادامه تحصیل گرفته و همین موضوع تعداد افرادی که دارای مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند را افزایش داده است. نتیجه ای که حاصل می شود آمار 15 درصد افراد بیکار ثبت نام کرده در انتخابات شورای شهر است. این افراد به دلیل نداشتن شغل برای یافتن یک کار به ثبت نام در شورای شهر اقدام کرده اند. نداشتن رزومه اجرایی یکی از مواردی است که پس از انتخابات و ورود این افراد به شورای شهر می تواند عواقب زیادی را برای مردم شهرستان های کشور در بر داشته باشد. نبود احزاب و لیستی نبودن انتخابات در شهرستان های کشور یکی از مواردی است که موجب سردرگمی مردم شده و حضور افراد فاقد تجربه اجرایی و حتی شغل بیش از پیش به این موضوع دامن می‌زند. این موضوع در استان هایی که زندگی قومی و قبیله ای دارند بیشتر حس شده و حتی موجب شکسته شدن آرا در این مناطق می‌شود.
پذیرش مسئولیت در کشور ارزان است
کوروش محمدی، جامعه شناس در ارتباط با حضور بیکاران تحصیلکرده در کاندیداتوری انتخابات شورای شهر و روستا می‌گوید: «متاسفانه بیکاری در کلانشهرها به میزان زیادی افزایش یافته است و آمارها حاکی از این است که در برخی شهرها نرخ بیکاری به بالای 40 درصد نیز می‌رسد؛ چرا که چشم‌اندازی برای اشتغال این افراد در نظر گرفته نشده و نتیجه‌ای جز یاس و ناامیدی این افراد نسبت به آینده را نخواهد داشت.»
وی می‌افزاید: «فشارهای اقتصادی و اجتماعی وارد شده به جوانان در کنار تحصیلات بالای آن‌ها باعث شده تا این افراد از پذیرش مشاغل دون شان خود سرباز زنند.»
محمدی با اشاره به این موضوع که بسیار از جوانان نیز هستند که رو به مشاغلی مانند دست‌فروشی آورده‌اند، می‌گوید: «افرادی هستند که قصد ازدواج دارند و یا وارد زندگی مشترک شده‌اند اما پایگاه و جایگاه شغلی مناسبی ندارند، این افراد نیز شانس خود را به آزمون و خطا می‌گذارند و وارد عرصه انتخابات می‌شوند.»
محمدی یکی دیگر از آسیب‌های وارد شده به انتخابات را حضور افراد بدون هدف و برنامه به عرصه انتخابات می‌داند و می‌افزاید: «افراد بیکار تحصیلکرده با نداشتن برنامه، بسته‌کاری و نداشتن عملکرد و تنها با پشتوانه «شانس» در کاندیداتوری انتخابات شرکت می‌کنند. همانگونه که در سال‌های اخیر حضور چهره‌های غیر تخصصی و نامربوط به حوزه شهری مانند ورزشکاران، هنرمندان و … فضا را به این سمت کشاند که هر شخصی با هر میزان توانایی و سطح برنامه می‌تواند وارد انتخابات شود و همین موضوع باعث می‌شود تا جا برای افراد شایسته تنگ شود چرا که بسیاری از مردم به سمت چهرهها کشیده می‌شوند.»
این آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه حس مسئولیت اجتماعی این افراد حس زیبایی است اما با احساس مسئولیت واقعی و جامع فاصله زیادی دارد، می‌افزاید: «امروز متاسفانه توازن میان اشتغال، تخصص، تعهد و نیازهای جامعه بهم خورده است. بحث بیکاری و فقر و … در کنار یکدیگر موجب شده تا جوان تحصیلکرده‌ای که آینده شغلی ندارد برای تامین معاش زندگی خود نیز شده شانس خود را در انتخابات محک بزند.»
محمدی در پایان با اشاره به این موضوع که نرخ مسئولیت پذیری در کشور کاهش یافته، گفت: «دلیل دیگری که می‌توان عنوان کرد، نرخ مسئولیت پذیری در کشور است. در دنیا پذیرش مسئولیت گران است و هرکسی به خود اجازه نمی‌دهد وارد انتخابات شود و مسئولیت چندین هزار نفر دیگر را در حوزه خدمات شهری به عهده بگیرد چرا که نیاز به پاسخگویی در آنجا وجود دارد. اما در کشور ما نرخ مسئولیت‌پذیری ارزان است، چرا که به طور مثال پس از حادثه پلاسکو کسی پاسخگو نیست و بازخواست نمی‌شود. به هر میزان پاسخگویی در پذیرش مسئولیت بالا باشد، نرخ آن نیز افزایش خواهد یافت. همین موضوع باعث می‌شود تا جوانی بدون هیچ توانایی اجرایی و نداشتن تخصص به انتخابات دست‌آویز شود.»
تنها داشتن تخصص برای شرکت در انتخابات ملاک نیست
چهره بودن و نداشتن تخصص کافی یکی از مواردی است که موجب شده بسیاری قصد ورود به شورای شهر را داشته باشند. محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران نداشتن شغل را از دلایل حضور در انتخابات و در مقابل تخصص را نیز برای نامزدی در انتخابات کافی نمی داند.
محمد حقانی، رئیس کمیته خدمات شهری شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی روزنامه «ابتکار» در ارتباط با افزایش شرکت‌کنندگان در انتخابات شورای شهر و روستا می‌گوید: «شرکت در انتخابات به طور کلی کار خوبی است و حق طبیعی همه افراد واجد شرایط است که در انتخابات شرکت کنند. می‌توان گفت این به این معنی است که مردم نسب به شورا حساس شده‌اند.»
وی در ادامه می‌افزاید: «یکی از مشکلاتی که در سیستم انتخاباتی ما وجود دارد این است که ما در انتخابات احزاب نداریم؛ هرچند افراد خود را وابسته به جناحین و حتی مستقل عنوان می‌کنند اما نمی‌توان کاندیدای انتخاباتی را به این موضوع محکوم کنیم که برای یافتن شغل در انتخابات نامزد شده‌اند. هرچند تعداد زیاد افراد حاضر در انتخابات از قانون انتخابات ناشی می‌شود، این موضوع حائز اهمیت است که شاخص‌ها و معیارهای شرایط نامزدی در انتخابات با اشکالاتی روبه‌رو است. به این شکل است که می‌توان حضور افراد شایسته را در شوراها مشاهده کرد.»
حقانی با اشاره به این موضوع که داشتن تخصص به تنهایی کافی نیست، می‌گوید: «شهری مانند تهران 70-80 نوع تخصص نیاز دارد اما نمی‌توان همه آن‌ها را فراهم کرد، در نتیجه باید گفت تنها داشتن تخصص برای شرکت در انتخابات ملاک نیست.»
به انتخابات به چشم یک آزمون استخدامی سخت نگاه می کنند
سعید پایدار، عضو شورای شهر یاسوج نیز می‌گوید: «دلایل زیادی برای حضور افراد فاقد شغل در نامزدی انتخابات شورای شهر وجود دارد، یکی از این موارد نداشتن جایگاهی به عنوان شغل است، این افراد به دنبال شغل هستند و به انتخابات مانند یک آزمون استخدامی سخت نگاه می کنند. اشاره به این نکته مهم است که بگوییم تمام این افراد فاقد شغل نیستند و ممکن است شغل آزاد داشته و یا در بخش خصوصی مشغول باشند.»
پایدار در ادامه می افزاید: «حضور این افراد را می توان از اشکالات قانونی نیز دانست. به عقیده من سن 25 سال برای حضور در انتخابات شوراها پایین است چرا که شوراها مانند مجلس و حتی ریاست جمهوری حائز اهمیت است. در نتیجه فردی که 25 سال سن دارد نمی‌تواند تجارب یک فرد 50 ساله را داشته باشد چرا که شورای شهر و روستا دقیقا حکم همان جلساتی را دارد که در گذشته بزرگان دور هم جمع می شدند.»
وی می‌گوید: «ما حضور افراد برای شرکت در انتخابات را یک تعهد اجتماعی می دانیم و در این موضوع شکی نیست اما می توان با اصلاح قوانین انتخاباتی شورای شهر در بهتر و موثر بودن آن تاثیرگذار بود.»
منبع: روزنامه ابتکار
