تعدد کاندیداها در انتخابات فرصت یا تهدید؟

هفته گذشته در حالی پرونده ثبت نام‌ها در انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی بسته شد که میزان ثبت نام‌ها در این دور شگفتی ساز شد.

 ثبت رقم 800 کاندیدا برای مجلس خبرگان و بیش از 12 هزار نفر در انتخابات مجلس دهم بعد از انقلاب بی‌سابقه بوده و این موضوع سبب واکنش های مختلفي از سوی شخصیت‌های سیاسی و چهره های حزبی شده است. در حالی که بسیاری از چهره ها از این اتفاق استقبال کرده و آن را نشانه امید مردم می‌دانند اما برخی هم آن را نوعی خطر و تهدید محسوب می کنند.

اولین کسی که به افزایش تعداد ثبت نام کنندگان واکنش نشان داد، آیت‌الله محمد یزدی رییس مجلس خبرگان بود. او در  نهمین کمیسیون مشترک هیات رئیسه و رؤسای کمیسیون‌های مجلس خبرگان رهبری گفت: حدود ۸۰۰ نفر برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری ثبت‌نام کرده‌اند که از این میان ۸۸ نفر به این مجلس راه می‌یابند، بر این اساس این تعداد زیاد کاندیداها به نظر می‌رسد اهداف دیگری را دنبال می‌کند.

پس از او هم آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان در خطبه های نماز جمعه از آمار بالای ثبت نام کنندگان ابراز تاسف کرد و این افزایش را "زحمت ساز" توصیف کرد. آنجا که گفت: متاسفانه آمار ثبت نامی ها چه در خبرگان و چه در مجلس شورای اسلامی بسیار بالا رفته است. سوال ما این است که آیا همه کسانی که برای انتخابات خبرگان ثبت‌نام کردند خود را مجتهد می‌دانند؟ یا کسانی که حتی یک صفحه به زبان عربی نمی توانند قرائت کنند با چه انگیزه ای ثبت‌نام کرده‌اند؟ چرا این طور این افراد زحمت درست می‌کنند.

آیت الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید هم از دیگر چهره هایی بود که پرسيد: چرا جایگاه خبرگان را این‌قدر تنزل داده‌اند؟! آیا واقعا این 801 نفر [ثبت نام کننده برای کاندیداتوری مجلس خبرگان] فقیه و مجتهد هستند؟! بسیاری از آن‌ها به بنده رجوع کردند که تأییدیه بگیرند؛ ولی بنده از دادن تأییدیه اجتهاد امتناع کردم. … ترتيبي اتخاذ شود تا افراد قبل از ثبت‌نام برای خبرگان، وجهه اجتهاد آن‌ها مسلم و محرز شود نه بعد از آن.

محمدنبی حبیبی دبیر کل حزب موتلفه اسلامی هم از جمله شخصیت های سیاسی بود که درباره افزایش آمار کاندیداها ابراز نگرانی کرد. او در پایان نشست دبیران حزب موتلفه گفت: این رویکرد {افزایش تعداد کاندیداها} به لحاظ حضور مردم قابل قبول است به شرط آنکه بازی‌های سیاسی پشت سر آن نباشد. … ضمن اینکه ناظر و مجری را هنگام شمارش آرا دچار مشکلات می‌کند و همچنین تعداد کسانی که احراز صلاحیت نمی‌شوند بالا می‌برد و بهانه برای رسانه‌های بیگانه می‌شوند.

در کنار این ها حجت الاسلام موسی قربانی نماینده سابق مجلس هم چندان نگاه مثبتی به این موضوع نداشت. به گفته او برخی نامزدهای مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری برای شرکت در این دوره از رقابت‌ها، قصد جدی نداشته و با وجود اینکه می‌دانستند رد صلاحیت می‌شوند باز ثبت نام کردند؛ چرا که می‌خواستند با اهداف خاصی علیه شورای نگهبان جو سازی کنند. قربانی گفت تکثر شرکت کنندگان در انتخابات مجلس خبرگان تنها از این جهت که نامزدها نماینده اقشار مختلف جامعه باشند خوب است، در غیر این‌ صورت تعدد افراد ثبت نام کننده نکته چندان مثبتی نیست زیرا زمانی که اقبال عمومی به یک نفر است نباید برای یک کرسی 50 نفر داوطلب شوند.

حسین نجابت عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان هم دیگر چهره ای بود که در اینباره نگاه تردیدآمیزی داشت. نجابت گفت: من افزایش تعداد کاندیداها را اگر به طور طبیعی صورت گرفته باشد، خوب می دانم اما اگر کسانی با انگیزه قبلی عده ای را تحریک کنند که بروند ثبت نام کنند، با این تئوری که تعداد زیادی معرفی کنند تا هزینه رد صلاحیت ها را برای شورای نگهبان افزایش دهند و بعد از رد صلاحیت شدن این افراد، از آن یک بلوا و اهرم انتخاباتی درست کنند، اشکال دارد.

حجت الاسلام علی زادسر نماینده ادوار مجلس هم از تعدد کاندیداها ابراز نگرانی کرده است. زادسر از تعدد کاندیداها در این دوره "حس نامطلوبی" دارد. به گفته او "ظاهراً دشمن در کمین نفوذ نشسته است …هر انسان عاقل و دلسوزی از این زیادی عجیب و غریب نامزدها، نگران می‌شود.

استقبال وزارت کشور از تعدد نامزدها

با این حال اگرچه افزایش میزان کانديداتوری در انتخابات اسفندماه با استقبال سرد دبیر شورای نگهبان، رییس مجلس خبرگان و برخی چهره های سیاسی مواجه شد؛ اما رحمانی فضلی وزیر کشور در پاسخ به این اظهارات گفت که من نگرانی از بابت تعداد کاندیداها ندارم. او گفت: "هر چه تعداد کاندیداها بیشتر باشد، امکان انتخاب مردم بیشتر می‌شود. اصل و نص شرکت در انتخابات کار خوبی است اگر کسی احساس می‌کند که اشخاص شرکت کننده در انتخابات پشت پرده ای دارند، باید آن را به دستگاه های مربوطه مثل وزارت اطلاعات ارجاع دهد."حسینعلی امیری سخنگوی وزارت کشور هم افزایش قابل توجه تعداد داوطلبان مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی را نشانگر شور و نشاط و افزایش امید در مردم دانست. به گفته امیری این افزایش آمار داوطلبان در انتخابات نشانگر افزایش میل مردم به دخالت در سرنوشت سیاسی و اجتماعی شان و رشد امید در جامعه و احساس مسئولیت مردم نسبت به شرایط کشور است.

این در حالی بود که حجت الاسلام محسن قمی معاون امور بین الملل دفتر رهبری نیز در روزی که برای ثبت نام در انتخابات خبرگان به وزارت کشور رفته بود مشارکت بالا در ثبت نام ها را باعث پرشورتر شدن فضای انتخابات دانست و گفت: حضور کاندیداهای بیشتر موجب خواهد شد تا سلایق مختلف وارد عرصه انتخابات شوند.

این نکته ای بود که علی لاریجانی رییس مجلس آن را به گونه ای دیگر مطرح کرد. لاریجانی گفت "اقبالی که مردم در نام نویسی برای انتخابات این مجالس نشان دادند بیانگر این است که نشاط و انگیزه لازم را دارند و نسبت به یکدیگر احساس هم‌سرنوشتی می کنند". حسن زمانی مشاور علی لاریجانی هم در مورد ابراز نگرانی ها از حجم بالای ثبت نام ها در انتخابات، گفت که باید این حجم از استقبال را به فال نیک بگیریم. او این را هم گفت که روی سخنان اخیر آیت الله جنتی به گروه خاصی نبوده و نمی توان این سخنان را به جناح خاصی مرتبط کرد. (اینجا) بهروز نعمتی عضو فراکسیون رهروان ولایت هم در موضعی همسو معتقد است که تعدد ثبت نام نامزدها در انتخابات آتی باعث شور و نشاط انتخاباتی خواهد شد و نباید از این موضوع نگران بود.

علی اکبر ولایتی رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع هم از دیگر چهره هایی بود که به تعدد کاندیداها واکنش نشان داد. ولایتی گفت "عیبی ندارد که تعداد زیادی برای انتخابات داوطلب شوند؛ چراکه به هر ترتیب شورای نگهبان حضور دارد و صلاحیت نمایندگان خبرگان و مجلس را براساس معیارها بررسی می‌کند."

اما صریح ترین واکنش به نگرانی ها درباره افزایش تعداد کاندیداها در انتخابات از سوی احمد توکلی روانه فضای رسانه ای شد. او در کانال تلگرامی خود طی مطلبی این افزایش را "هم مایه مباهات و هم نگران کننده " توصیف کرد. توکلی که افزایش تعداد ثبت نام کنندگان در انتخابات را نشان دهنده امیدواری مردم و برگزاري انتخاباتي پرشور و باحضور حداکثری مردم تلقی کرد، نگرانی اش را اینگونه بیان نمود: بیم آن می رود با ساز و کار فعلی در بررسی صلاحیت ها و محدودیت شدید زمان برای شورای نگهبان، بررسی درست و درهمان حال عادلانه صلاحیت این تعداد داوطلب میسر نباشد و نهایتا تعداد زیادی ناخواسته با عدم احراز صلاحیت، به ناحق از رقابت حدف شوند و همین باعث نارضایتی و خدای نکرده در مواردی هم منجر به ظلم به افراد صاحب صلاحیت شود". توکلی با صراحت اظهار نظرهایی از نوع اظهارات آیت الله جنتی را به صلاح شورای نگهبان ندانست. آنجا که گفت: اما ابراز اعجاب تردیدآمیز نسبت به این موضوع شبیه آنچه آیه الله جنتی در نماز جمعه در باره کثرت داوطلبان و عدم صلاحیت تعدادی از نامزدهای خبرگان فرمودند، به صلاح این جایگاه و نهاد حاکمیتی مهم نیست. باید در حفظ شأن و بی طرفی شورای نگهبان در افکار عمومی تلاش کرد.

گذشته از او حجت الاسلام حسین ابراهیمی عضو جامعه روحانیت  هم گفت که تعدد نامزدها در انتخابات، نه تنها خطری ندارد بلکه مبارک و مفید نیز هست. به گفته او این امر بیان گر احساس مسئولیت بیشتر در بین آحاد مختلف ملت است. ابراهیمی تاکید کرد که افزایش تعداد کاندیداها در انتخابات هیچ نکته منفی‌اي ندارد و شور و نشاط و هیجان را در عرصه انتخابات در پی خواهد داشت. اين دیدگاهی بود که حجت الاسلام دعایی مدیرمسئول روزنامه اطلاعات نیز به آن اعتقاد دارد. به گفته دعایی "اگر این سونامی درست درک شود،‌ موجب سونامی حضور مردم در انتخابات می‌شود. اگر خوب و درست عمل شود و دروغ و ناسزا نگوییم، حتماً با توجه مردم روبرو می‌شویم".همچنان که حجت الاسلام علی بنایی نماینده پیشین مردم قم در مجلس نیز گفت: صرف ثبت نام بسیاری برای نامزدی در انتخابات خبرگان خطر محسوب نمی شود.

چکيده اظهارات موافقان و مخالفان تعدد نامزدها در انتخابات 7 اسفند را در اين جدول ببينيد:

مطالب مرتبط

• آغاز فعالیت دبیرخانه ائتلاف کاندیداهای مستقل سراسر کشور
• «فهرست ائتلاف کاندیداهای مستقل تهران» اعلام شد
• بیانیه حزب مردم سالاری: انتقام «شیخ النمر» از آل‌سعود جنایتکار گرفته خواهد شد
• اولویت کاری مجلس هشتم در حوزه اقتصادی خواهد بود
• راه یابی 9 نفر از اعضای ائتلاف کاندیداهای مستقل سراسر کشور به مجلس هشتم
• سیدعلی آقازاده، عضو ائتلاف کاندیداهای مستقل، نماینده مردم رشت در مجلس هشتم شد.
• سوء استفاده جبهه متحد اصولگرایی از «طرح وزارت خانواده» ائتلاف کاندیداهای مستقل
• اعضای ائتلاف کاندیداهای مستقل تبریز، آذرشهر و اسکو در مرحله دوم اعلام شد
• عضو ائتلاف کانداهای مستقل سراسر کشور به مرحله دوم انتخابات رشت راه یافت
• پیروزی قاطعانه مهندس نریمان، عضو ائتلاف کاندیداهای مستقل سراسر کشور در بابل