ظریف نامزد انتخابات ۱۴۰۰؛ فصل آخر سریال آقای دیپلمات؟
محمد جواد ظریف نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ خواهد شد؟ این یکی از مهم‌ترین سوالات در مورد این انتخابات است و بر هر تحلیلی از آن اثر خواهد گذاشت.
در این میان، اما نباید از احتمال حضور محمدجواد ظریف دیپلمات کارکشته، مسلط و با سابقه و همچنین وزیر امور خارجه کنونی ایران غافل شد، چهرهای که در این مقطع از تاریخ ایران به دلایل مختلف و از جمله وابستگی و ارتباط تنگاتنگی که شرایط کنونی ایران با روابط خارجی دارد، می‌تواند صاحب و منشا اثر باشد. خود او گفته من یک دیپلمات هستم و ترجیح می‌دهم در حرفه، تخصص و حوزه تجربه خود کار کنم، اما کیست که نداند در ایران کسی یافت می‌نشود که گوشه چشمی به جایگاه ریاست جمهوری و ساختمان خیابان پاستور نداشته باشد.
پیشینه آقای دیپلمات
وزیر خارجه برجام: از کامیابی تا مشقت
ظریف و ۱۴۰۰: دیپلماتی که سیاستمدار نیست
قدرت رسیدن بایدن و احتمال احیای برجام شرایط را دگرگون کرده است. در شرایطی که همه راه‌ها نه به رم که به مذاکرات با واشنگیتن ختم می‌شود، عده‌ای بر این نظرند که باید دست به دامان ظریف شد، ظریفی که لبخند‌های معروفش تقریبا بی اثر شده است، ولی هنوز یکی از متبحرترین دیپلمات‌های ایران و شاید جهان باشد.
اما ظریف راه بسیار دشواری برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در پیش دارد. مشکلاتی که ظریف پیش روی خود دارد، تنها جبهه پایداری و امثال سعید جلیلی و جریان دولت بهار و … نیست، محمدجواد ظریف به عنوان دیپلماتی قدیمی و فن سالار تکلیفش هنوز با هیچ جناح سیاسی داخلی روشن نیست. طی بیش از ۷ سال گذشته اصلاح‌طلبان از سیاست‌ها و اقدامات دیپلماتیک او حمایت کرده‌اند، ولی این به آن معنا نیست که این جریان سیاسی او را به عنوان یک اصلاح طلب مورد شناسایی قرار دهند. اصلاح‌طلبان بعد از بازماندن از مجلس یازدهم شعار و سخن‌شان اغلب این بوده که فقط از یک نامزد کاملا اصلاح‌طلب حمایت می‌کنند و ظریف همیشه تلاش کرده در خط کشی‌های داخلی خود را فردی مستقل و دیپلماتی فراجناحی معرفی کند. به هر حال او وزیر خارجه دولتی است که خروجی حمایت اصلاح‌طلبان در سال‌های ۹۲ و ۹۶ است، محاسنش با ظاهر اصلاح‌طلبی نسبت دارد و لبخند‌های معروفش حداقل در دوره‌هایی برای بدنه اجتماعی و سیاسی اصلاح‌طلبان جذاب بود.
ظریف در همه دولت‌های جمهوری اسلامی خدمت کرده و با همه روسای جمهور سابق کارکرده است، زبان دنیا را خوب می‌فهمد، روابط خوبی با مقام معظم رهبری دارد و رهبری همیشه از او به نیکی یاد کرده است و از جهت تایید صلاحیت توسط شورای نگهبان تقریبا نگرانی ندارد، اما اینکه اولا خودش تا چه حد رغبتی به ورود در کارزار سخت و متفاوت ۱۴۰۰ داشته باشد، یک سوی ماجرا است و مسائل و توافقات پشت پرده (احتمالا با اصلاح‌طلبان) و اینکه تا چه میزان به نتیجه می‌رسد وجه دیگر قصه ظریف است. به هر حال ظریف را باید یکی از گزینه‌های بالقوه ریاست جمهوری دانست و می‌توان تصور کرد در شرایطی که اصلاح‌طلبان گزینه محکمی در میدان رقابت نداشته باشند، ظریف تبدیل به آلترناتیو آن‌ها شود.
بشار اسد رییس جمهوری سوریه بدون اطلاع و هماهنگی او وارد ایران شد و با مقام معظم رهبری و رییس جمهوری دیدار کرد، ظریف از سمت خود استعفا کرد. گرچه روحانی با استعفای او موافقت نکرد و نظام هم به نوعی از دل او درآورد و او تا امروز به کار خود ادامه داده است، اما اقدام به استعفای ظریف در آن مقطع اولا؛ تا حدودی توجه افکار عمومی را به خود جلب کرد و فلش محبوبیت او تا حدودی رو به بالا حرکت کرد. دوما؛ چهرهای محکمتر و مصممتر از ظریف را منعکس کرد.
ظریف بازیگر پروژه میانه‌روی
بر سر تنش‌زدایی از سیاست خارجی کشور شکل گرفت. این همراهی با هدایت اکبر هاشمی رفسنجانی شکل گرفت و البته که با خروج ترامپ از برجام ویران شد. روابط اعتدالگرایان و راست میانه با اصلاح‌طلبان در شرایط فعلی در سردترین حالت خود است و اصلاح‌طلبان بعد از عملکرد دولت روحانی مدت‌هاست که دم از نامزدی تماما اصلاح‌طلب در ۱۴۰۰ می‌زنند.
با این حال در میان اصلاح‌طلبان گروهی تنها امید پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری را احیا مقوله تنش زدایی در سیاست خارجی به عنوان یک محور راهبردی و حتی ائتلاف مجدد با راست میانه می‌دانند. در صورتی که این دیدگاه در میان اصلاح‌طلبان به رغبت یا جبر دست بالا را بیابد، آن گاه آقای دیپلمات نقش محوری در آن خواهد داشت. چه به عنوان نامزد و چه آن گونه که خود علاقه دارد، وزیر خارجه نامزد احتمالی. وزیر خارجه رئیس جمهور ساز. اما کدام نامزد انتخاباتی هست که ظریف سمت وزارت خارجه او را بر عهده بگیرد. پاسخ به این سوال دشوار است اما شاید علی لاریجانی! در هر حال، اما فصل بعدی سریال آقای دیپلمات در راه است!
