محافظه‌کاران داخلی علاقه‌ای به احیای برجام تا قبل از انتخابات ۱۴۰۰ ندارند، چون ممکن است گشایشی در زندگی مردم رخ بدهد
نصرت الله تاجیک، تحلیلگر حوزه بین الملل و دیپلمات سابق گفت: ما وقت زیادی نداریم و جریان‌های مخالف ایران در تلاش هستند تا زمینه و بستر احیای برجام و مذاکره ایران و آمریکا را از بین ببرند. ما باید هوشیار باشیم و سطح برجام را به سطح دولت و جناح‌های سیاسی تنزل ندهیم.
تاجیک در واکنش به اظهارات جدید جن ساکی سخنگوی کاخ سفید مبنی بر مذاکرات قریب الوقوع بایدن با رهبران جهان درباره ایران و ضرورت بازگشت تهران به تعهدات برجامی، گفت: این اظهارات یک اشتباه بزرگ دارد و آن هم این است که آقای بایدن به جای مذاکره درباره ایران با رهبران جهان باید با ایران مذاکره و گفت‌وگو کند. اساسا موضوعاتی که به ایران مربوط می‌شود باید با مذاکره با ایران مطرح شود و نه رهبران جهان! ایران یک کشور دسته دهمی در جهان نبوده و ک کشور منفعل نیست. ایران یک بازیگر در جهان و یک قدرت موثر منطقه‌ا با تاریخ طولانی و استراتژی قدرتمند است.
سفیر سابق ایران در اردن همچنین درباره اظهارات جن ساکی درباره برجام، اظهار کرد: بین ایران و آمریکا ۲ دیدگاه متفاوت وجود دارد که به نظر من نظر ایرانیان منطقی‌تر است. آمریکایی‌ها اعتقاد دارند که ابتدا باید ایران به برجام بازگردد تا آن تصمیم به بازگشت به برجام بگیرند ولی واقعیت این است که ابتدا آمریکا از برجام خارج شد. نظر تهران نیز همین است ابتدا باید آمریکا به برجام بازگردد.
وی ادامه داد: اگر شما به سابقه تاریخی برجام مراجعه کنید، آنجا متوجه خواهید شد که در ۱۵ الی ۱۶ گزارش رسمی آژانس انرژی اتمی، پایبندی ایران به برجام تایید شده است و ایران زمانی تعهدات خودش را کاهش داد که دید برجام نفعی برای ملتش ندارد. حداقل در ۴ مرحله از کاهش تعهدات ایران طبق همان قوانین و چارچوب‌های برجامی عمل کرد. البته من اطلاعی از نحوه اجرای مرحله پنجم کاهش تعهدات ندارم و در این خصوص باید مسئولان مربوطه نظر بدهند که آنان نیز اعلام کردند که این مرحله نیز در چارچوب برجام انجام شده است.
این دیپلمات با بیان اینکه ایران به برجام پایبند بوده و اگر تعهدات برجامی خودش را کاهش داده است به خاطر خروج آمریکا از برجام بوده و اقدامات کاخ سفید در دوران ترامپ باعث شد تا برجام به حالت احتضار درآید، تصریح کرد: امروز این امید وجود دارد که دولت جدید آمریکا با عقل و درایت دنبال وقت کشی دوباره نرود و اگر اعتقادی به برجام دارد، صریحا درباره آن تصمیم‌گیری کرده و به برجام بازگردد.
وی افزود: من شخصا این عقیده را دارم که آمریکا در خلال بازگشت به برجام باید علاوه بر اجرای تعهدات برجامی خودش، می‌بایست خسارات ناشی از اقدامات دولت ترامپ در قبال برجام از جمله وضع تحریم‌های متعدد علیه ایران به ویژه تحریم‌های دارویی را جبران کند. البته آمریکایی‌ها شاید ادعا کنند که ایران را تحریم دارویی نکردند ولی واقعیت این است که تحریم‌های جانبی و متعدد باعث شد که ایران نتواند اقلام دارویی مورد نیاز را در اختیار بیماران کشورش قرار دهد و بر همین اساس آسیب‌های زیادی به جهات مختلف به ملت ایران وارد شد که این خسارات باید جبران شود.
تاجیک ادامه داد: آمریکا ابتدا باید درایت و اراده خودش را برای بازگشت به برجام اثبات کند. مردم ایران باید شاهد اجرای دوباره برجام باشند و تاثیر آن را بر معیشت و گشایش در زندگی خودشان را احساس کنند و اگر چنین شرایطی مهیا نشود، دلیلی برای بازگشت به برجام وجود ندارد. البته اراده ایران تا امروز حفظ برجام بوده است و آقای بایدن اگر تمایلی برا بازگشت به برجام دارد باید به جای مذاکره با رهبران جهان درباره ایران، با ایران مذاکره و گفت‌وگو کند. آقای بایدن اگر دنبال صلح و ثبات جهانی است نباید رفتار آقای ترامپ را تکرار کند. آقای ترامپ تصور می‌کرد که بعد از خروج از برجام می‌تواند رهبران جهان را با خودش علیه ایران متحد کند. من فکر می‌کنم که مسئولان ایران باید این پیام را به آمریکا اعلام کنند که برای بازگشت به برجام باید با تهران مذاکره کنند.
سفیر سابق ایران در اردن همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این احتمال وجود دارد که اظهارات اخیر سخنگوی کاخ سفید در راستای امتیاز ندادن به ایران در جریان بازگشت به برجام باشد، گفت: این یک امر بدیهی و طبیعی است. طرفین مذاکره در هر موضوعی حتی یک خرید ساده روزمره سعی بر آن دارند که اهداف خودشان را با چانه زنی و رایزنی تامین کنند. چه ایران که با سلسله اقداماتی که انجام داده از جمله در مباحث موشکی و برجام و چه آمریکا که با مواضع اخیری که در قبال برجام اتخاذ کرده، سعی دارند قدرت چانه‌زنی خودشان را افزایش بدهند.
وی افزود: البته بحث اصلی ما نباید معطوف به این مساله امتیاز دادن و گرفتن باشد. حرف اصلی ما در برجام این است که برجام به پشتوانه قطعنامه ۲۲۳۱ ایجاد شد ولی آقای ترامپ خیلی راحت از برجام خارج شد و یک قطعنامه بین‌المللی را نادیده گرفت. انتقاد اصلی ما متوجه شورای امنیت است که اگر همین رفتار از یک کشور جهان سومی رخ داده بود، سریعا واکنش نشان می‌داد ولی همین شورا در قبال رفتار آقای ترامپ سکوت کرد.
تاجیک ادامه داد: آمریکا باید به برجام بازگردد و تمام تحریم‌ها را لغو کند و در تمامی ابعادی که ایران متضرر شد، این ضررها و آسیب‌ها جبران شود. بحث امتیازدادن و امتیازگرفتن شاید در انجام مذاکراتپی غیر از برجام بتواند مورد توجه قرار بگیرد ولی موضوع درباره برجام کاملا مشخص و روشن است و بحث اصلی ما درباره سرباز زدن ترامپ از اجرای تعهدات برجامی و خروج از آن است.
تحلیلگر حوزه بین الملل همچنین در پاسخ به این پرسش که روابط بین ایران و آمریکا و مساله بازگشت به برجام با روی کارآمدن آقای بایدن دچار چه تحولاتی خواهد شد، گفت: واقعیت این است که شرایط در خاورمیانه بسیار متغیر و ناپایدار است و بر همین اساس نمی‌توان یک پیش بینی دقیقی از شرایط داشت، چراکه شرایط ممکن است در کوتاه مدت تغییر کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است تا قبل از انتخابات ۱۴۰۰ تغییری در روابط بین ایران و آمریکا و برجام حاصل شود، تصریح کرد: مقامات ایرانی علاقه دارند که برجام هرچه زودتر و حتی الان حل شود تا دولت بعدی – چه اصلاح طلب و چه محافظه کار- که بر سرکار می‌آید مشکلات جدیدی را متحمل نشود. البته این مساله با دیدگاه جناح‌های سیاسی به ویژه محافظه‌کار متفاوت است. محافظه‌کاران علاقه‌ای ندارند که این مسائل الان حل شود، چون ممکن است گشایشی در زندگی مردم رخ بدهد و یک خوش بینی در جامعه ایجاد شود و شرایط برای انتخابات ۱۴۰۰ تغییر کند. همچنانکه بعضا برخی رئوس این جریان به این مساله اشاره کردند.
تاجیک ادامه داد: اما در طرف مقابل و در آمریکا، بایدن علاقه دارد که مساله برجام زودتر حل شود. ما باید به این نکته توجه کنیم که مساله برجام یک موضوع دولتی نبوده و یک مساله حاکمیتی محسوب می‌شود و با توجه به همین نکته و نیز مشکلاتی که مردم ایران با آن درگیر هستند به ویژه مشکلات و مسائل اقتصادی و معیشتی و … من تصور می‌کنم که چه ایران و چه آمریکا علاقه به حل این مساله دارند. هرچند که نباید فراموش کنیم که برجام اگرچه یک اولویت در سیاست خارجه بایدن محسوب می‌شود و در کلیات اولویت اصلی دولت بایدن در این شرایط کنونی نیست.
وی افزود: اولویت‌های دولت بایدن در شرایط امروز مربوط به مسائل داخلی آمریکاست. بایدن با چالش‌های متعددی مواجه است و باید دید که بایدن در این وضعیت چه راهکاری را نسبت به برجام اتخاذ خواهد کرد. مضاف بر اینکه نباید از قدرت لابی‌های داخل آمریکا و همین طور قدرت رایزنی مخالفان ایران با دولت آمریکا غافل بود. واقعیت این است که ما وقت زیادی نداریم و جریان‌های مخالف ایران در تلاش هستند تا زمینه و بستر احیای برجام و مذاکره ایران و آمریکا را از بین ببرند. ما باید هوشیار باشیم و سطح برجام را به سطح دولت و جناح‌های سیاسی تنزل ندهیم.
منبع: انتخاب
