قطعا نام حزب و حزب گرایی در کشور ما زیاد شنیده شده است؛ جریان‌هایی که به خصوص در آستانه انتخابات بیش از پیش ظهور و بروز پیدا کرده و فعالیت چشم گیری دارند، اما به راستی نقش احزاب در جامعه صرفا محدود به انتخابات می‌شود و یا در تمامی تحولات جامعه باید ایفاگر نقش باشند؟نقش احزاب در جامعه ایران چیست؟
حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان در پاسخ به این سوال گفته است که «یکی از پایه‌های مردم سالاری دینی حضور و مشارکت سیاسی مردم در تمام امور کشور است؛ همانطور که امام خمینی (ره) هم بارها در وصیت نامهشان آوردند و مقام معظم رهبری هم بارها تاکید کردند که مردم باید کشور را مدیریت کرده و از آن دفاع کنند و در اصل ولی نعمتان ما هستند و برای اینکه بتوانیم ساز و کار مناسبی را برای مشارکت سیاسی مردم ایجاد کنیم باید نهادهای غیر دولتی مانند احزاب در جامعه شکل بگیرند.»
لاله افتخاری نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان در این بار بیان کرد: احزاب در کشور به عنوان بخش مردمی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی دارند، به دلیل ماهیت اسلامی کشورمان نیز همه مردم مسئولیت دارند تا نسبت به یکدیگر ناظر و پاسخگو باشند؛ بنابراین احزاب به صورت کار جمعی و تخصصی می‌توانند بدون در نظر گرفتن گرایش‌های سیاسی و با بیان واقعیت‌ها نقش نظارتی بر عملکرد مسئولان داشته باشند و با بیان نقاط ضعف و قدرت آنان در بهبود عملکرد آنان تاثیر گذار باشند.
حسین روح الامینی رئیس سابق خانه احزاب هم در این باره گفته بود که کار احزاب سیاسی اداره کشور، ارائه طریق اعلام راهکار برای حل مشکلات و ایجاد زندگی بهتر برای مردم است. پس از این توضیحات شاید از خود بپرسیم که آیا احزاب به درستی به این وظایف خود عمل کرده‌اند و جواب چیز دیگری است؟
احزاب فصلی؛ آفت جان حزب گرایی در کشور
حسین کنعانی مقدم می گوید که متاسفانه احزاب ما احزاب فصلی هستند و صرفا زمانی که مسائل انتخاباتی مطرح می شود فعال می شوند یارگیری می کنند و کمپین می گذارند که این نامش اقدامات حزبی نیست، بلکه کار حزبی به این معناست که کادر سازی شود، برنامه ارائه دهند و مردم را به مشارکت سیاسی در انتخابات تشویق کنند و این باید در طول سال مستمر باشد؛ اینکه احزاب ما صرفا در آستانه انتخابات فعال شده و می شوند آفتی است که کشورما دچار آن شده اند، کمااینکه برخی از احزاب صرفا کارشان تبلیغ برای یک نامزد خاص است.
حجت الاسلام رضا اکرمی عضو جامعه روحانیت مبارز هم در این باره به ما گفت: متأسفانه احزاب موثر و فعال پیرامون انتخابات نداریم و بیشتر احزاب فصلی هستند، هر گاه نسیمی بوزد ابراز وجود می‌کنند و در غیر این صورت به تعطیلات می‌روند.
ابراهیم کارخانه‌ای نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی هم در گفت‌وگو با گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، با تاکید حضور احزاب فصلی در کشور گفت: متاسفانه بسیاری از احزاب و تشکل‌های سیاسی ما به جای آنکه به دنبال استحکام مبانی نظام اسلامی در عرصه‌های مختلف باشند، به دنبال منافع شخصی خود و قدرت‌طلبی هستند. احزاب در صورتی می‌توانند در کشور موثر باشند که سیاست‌شان فقط موفقیت در انتخابات نباشد، بلکه در راستای تحکیم مبانی نظام فعالیت کنند.
محمد زارع فومنی فعال اصلاح طلب هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران گفت: برخی از احزاب حزب‌های موسمی هستند، یعنی با دولت‌ها می‌آیند و با دولت‌ها می روند؛ این‌ها احزابی هستند که به آنها احزاب دولت ساخته می‌گویند و حضور این‌ها باعث می‌شود که حزب‌های دیگر سرکوب شوند و نظام هم کارکرد حزبی خود را از دست بدهد.
وقتی فقدان قانون مناسب و احزاب موثر مشکل ایجاد می کند
وهاب عزیزی تحلیلگر مسائل سیاسی هم دلیل عمده ضعف احزاب را مشکل فرهنگی عنوان کرد و افزود: اعتماد عمومی به کارکرد احزاب در فرهنگ عمومی و حتی فرهنگ سیاسی کشورمان شکل نگرفته است؛ لذا احزاب بر روی کاغذ و آیین نامه‌ها هستند و بیشتر نقش تشریفاتی دارند تا عملیاتی. نه رجال سیاسی احزاب را جدی می‌گیرند و نه مردم انتظار جدی از احزاب دارند.
دبیرکل جهادگران ایران اسلامی افزود: البته مردم انتظاری از احزاب ندارند، چون احزاب هیچ وقت پاسخگو نبوده اند. معدود کسانی هم که با کمک احزاب به قدرت می‌رسند برای تداوم حیات سیاسی در اولین اقدام خود منکر وابستگی حزبی می‌شوند. حتی جایگاه فرهنگی احزاب چنان متزلزل است که گاهی اعلام استقلال و عدم وابستگی به احزاب تبدیل به ژست سیاسی شده و در صدر شعار‌های انتخاباتی قرار می‌گیرد.
چاره کار احزاب موسمی چیست؟
اسفندیار عبداللهی فعال دیگر اصلاح طلب هم دراین باره گفته است: مهم ترین کاری که دولت و مجلس برای تقویت و نقش‌آفرینی احزاب باید انجام دهند تدوین قانون جامع انتخابات است، به طوری که در آن قانون، انتخابات و احزاب به هم وصل شوند، چیزی شبیه لایحه قانون جامع انتخابات و طرح استانی شدن که هر دو عقیم ماندند. اما به نظر من اصلی‌ترین عامل تقویت تحزب تشکیل دو یا چند حزب بزرگ از درون دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب است، آن هنگام است که همین احزاب بزرگ به پشتوانه بدنه خود در کشور تلاش می‌کنند قوانینی پیشنهاد و در مجلس تصویب شود که در راستای تقویت احزاب باشد.
لاله افتخاری فعال اصولگرا هم در این باره گفته است: در کشور ما انتخابات حزبی نیست و حزبی نخواهد شد؛ چرا که حزب به مفهوم فراگیر نداریم، اما باید فرهنگ نظارت بر عملکرد مسئولان که در قانون امر به معروف و نهی از منکر مجلس آمده است را نهادینه کنیم تا نظارت به صورت فردی و جمعی صورت بگیرد.
او ادامه داد: به دلیل آن که احزاب قدرت اجرایی برای اعمال فشار ندارند، می‌توانند از طریق اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به مردم و ارائه پیشنهادها به مسئولان گاهی قدرتمندتر از ابزار نظارتی عمل کنند.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان
