انتخابات شورای شهر؛ انتخاباتی با فیلتر مجلس
بررسی صلاحیت داوطلبان حاضر در انتخابات شورای شهر و روستا، امری است که بر اساس قانون از دایره اعمال نظر شورای نگهبان خارج شده و تمام امور زیر نظر هیئت مرکزی نظارت شامل نمایندگان مجلس است.
همان طور که صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری باید از فیلتر شورای نگهبان عبور کند، در انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز ثبت‌نام کنندگان باید از یک فیلتر برای تشخیص صلاحیتشان بگذرند، این امر در انتخابات شورای شهر و روستا بر عهده نمایندگان مجلس و هیئت‌های نظارت گذاشته شده است.
بنا بر قانون، اجرای نظارت درست و دقیق در مراحل شش‌گانه انتخابات (نام‌نویسی، بررسی صلاحیت، تبلیغات، برگزاری انتخابات، رأی‌گیری و تأیید درستی انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا) بر عهده هیأت‌های نظارت است.
هیئت مرکزی نظارت اولین حلقه از زنجیره نظارت بر انتخابات شوراها است. اعضای این هیئت را نمایندگان مجلس از میان خود انتخاب می‌کنند و بر اساس قانون باید سه نفر از طرف کمیسیون شوراها و دو نفر از کمیسیون اصل نود به صحن علنی مجلس معرفی شوند و پس از به دست آوردن آرای لازم، هیأت مرکزی نظارت تشکیل شده و پس از آن، این افراد از مجامع استان سه نفر را برگزینند و این افراد هیأت عالی نظارت بر استان‌ها را شکل دهند.
هیأت عالی نظارت بر استان‌ها پنج نفر از معتمدان را انتخاب کرده و این افراد هیأت نظارت شهرستان‌ها را تشکیل می‌دهند که وظایف آنها، تأیید معتمدان محلی برای اجرای نظارت بر بررسی صلاحیت‌ها، نظارت بر تبلیغات، نظارت بر اجرای انتخابات و تأیید نهایی است.
روند بررسی صلاحیت نامزدها نیز مرتبی دارد که به شرح زیر است.
اولین مرجع برای بررسی صلاحیت داوطلبین ورود به شوراهای شهر و روستا، استعلام از ۴ سازمان است که به هیات چهارگانه معروفند و عبارتند از نیروی انتظامی، ثبت‌احوال، قوه قضاییه و وزارت اطلاعات. این استعلام‌ها در هیات‌های اجرایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و مبنای اولیه تایید و یا رد صلاحیت افراد در هیات‌های اجرایی خواهد بود.
پس از بررسی پرونده نامزدهای انتخاباتی در خلال استعلام چهارگانه بعد از مدت ۱۰روز، بررسی هیات‌های اجرایی به هیات نظارت شهرستان و بخش ارجاع می‌شود.
این پرونده‌ها در هیات‌های نظارت مورد رسیدگی قرار می‌گیرد که آنها در خصوص رد و یا تایید صلاحیت کاندیداها نظر خود را اعلام می‌کنند. اگر هیات اجرایی صلاحیت کسی را رد کرد و هیات نظارت آن را تایید نمود طبیعتا نظر هیات نظارت مبنا قرار خواهد گرفت.
بنا بر تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون انتخابات شوراهای اسلامی، داوطلبان شرکت در انتخابات شوراهای اسلامی روستا و شهر که صلاحیت آنان در هیأت اجرائی رد شده است می‌توانند ظرف مدت چهار روز از تاریخ اعلام اسامی نامزدهای انتخاباتی شکایت خود را به ترتیب داوطلبان شورای اسلامی روستا به هیأت نظارت شهرستان و داوطلبان شورای‌اسلامی شهر به هیأت نظارت استان تسلیم نمایند.
با توجه به تبصره ۲، شاکیان می‌توانند شکایت خود را ظرف مهلت مقرر به هیأت اجرائی مربوط نیز تسلیم نمایند. هیأت اجرائی موظف است بلافاصله شکایات دریافتی را به هیأت نظارت ذی‌ربط ارسال نماید.
در تبصره ۳ نیز هیأت نظارت موظف است ظرف مدت ده‌روز از تاریخ دریافت شکایات به آنها رسیدگی و نتیجه را به هیأت اجرائی مربوط اعلام‌نماید. نظر هیأت نظارت در این خصوص قطعی و لازم‌الاجراء است.
بر اساس تبصره ۴ نیز فرماندار یا بخشدار به عنوان رئیس هیأت اجرائی موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت، اسامی آن تعداد از داوطلبانی را نیز که صلاحیت آنان مورد تأیید هیأت‌نظارت قرار گرفته است از طریق انتشار آگهی به اطلاع اهالی برساند.
به عبارت دیگر، تجدید نظر داوطلبان رد صلاحیت شده معترض روستا در هیأت نظارت شهرستان و تجدید‌نظر داوطلبان معترض رد صلاحیت شده برای شهر‌ها در هیأت عالی نظارت استان انجام می‌پذیرد و نظر هیأت‌های عالی نظارت استان قطعی و لازم‌الاجراست.
در ماده ۵۲ هیأت های اجرائی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات شکایت واصله را‌بپذیرند و از تاریخ دریافت شکایات ظرف مدت پنج روز در جلسه مشترک هیأت اجرائی و هیأت نظارت به آنها رسیدگی و اخذ تصمیم نمایند.
با توجه به بروز و وجود مشکلات فراوان در روند کار شوراهای شهر و روستا و ظهور فساد در این نهاد و دستگیر ی یا استعفای بسیاری از اعضای این شورا و کثرت مطالبات مردمی در روند نظارت نامزدهای انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، لازم است این انتخابات با نظارت قویتری دنبال شود که امیدواریم در استان فارس که در دوره پنجم به ویژه در شهر صدرا مشکلات فراوانی داشت، این مشکلات مرتفع شود.
منبع: خبرگزاری فارس
