نقش محکومیت‌های سیاسی در احراز صلاحیت‌ها
رییس هیئت عالی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی استان تهران با تأکید بر محرمانه‌بودن نتیجه بررسی‌ها و احکام هیئت‌های نظارت درباره احراز صلاحیت افراد، همه گمانه‌زنی‌ها را درباره تأیید یا ردصلاحیت برخی کاندیداها، رد کرد و گفت: «ملاک کار ما قانون شورا‌هاست و هیچ‌چیز نمی‌تواند این ملاک را تغییر دهد و ارزیابی‌های ما را جابه‌جا کند». ملاک تشخیص هیئت‌های نظارت، نقش محکومیت‌های سیاسی و حوادث ٨٨ در احراز صلاحیت‌ها و شایعات درباره ردصلاحیت برخی سلبریتی‌های فرهنگی – ورزشی، محور گفت‌وگوی روزنامه شرق با علیرضا رحیمی است.
این‌روزها که پرونده‌های داوطلبان ورود به انتخابات پنجمین دوره شورای شهر تهران از سوی هیئت‌های اجرائی یا همان مراجع چهارگانه به هیئت نظارت ارائه شده، اخبار غیررسمی زیادی درباره سبک و دستورالعمل هیئت نظارت برای احراز صلاحیت افراد منتشر شده است. لطفا درباره چگونگی عملکرد هیئت اجرائی در احراز یا احراز‌نشدن صلاحیت کاندیداها توضیح دهید؟
کار بررسی صلاحیت‌ها اساسا از هیئت‌های اجرائی کلید خورد و تا چهارشنبه‌ای که گذشت، در اختیار این هیئت‌ها بود. اکنون گزارش‌های مبسوط و مدون این هیئت‌ها جمع‌آوری و به هیئت اجرائی ارسال شده تا مسیر بررسی صلاحیت داوطلبان وارد مرحله نهایی شود. در‌حقیقت، این مسیر روندی زمان‌بر دارد و باید هیئت‌های نظارت گزارش‌های رسیده را بررسی کند و در نهایت در نامه‌ای محرمانه به فرمانداری‌ها اعلام کند تا فرمانداری‌ها هم بر اساس برنامه مدونی که از سوی ستاد انتخابات وزارت کشور تعیین شده، بتوانند در روز دوم اردیبهشت، نتیجه بررسی‌ها را در قالب نامه‌های محرمانه به داوطلبان اعلام کنند. پس از این، باز هم فرصت چهار‌روزه‌ای برای بررسی شکایت‌های داوطلبانی که صلاحیت‌شان احراز نشده، در نظر گرفته شده است و در پایان این چهار روز، کار بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات شورای شهر پیشِ‌رو رسما پایان می‌یابد.
فقط گزارش مراجع چهارگانه؛ یعنی وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، دادستانی و ثبت احوال، تعیین‌کننده صلاحیت داوطلبان است یا عامل دیگری هم می‌تواند در بررسی صلاحیت‌ها تغییری ایجاد کند؟
قطعا نظرات و گزارش‌های ارسالی مراجع چهارگانه یا همان هیئت‌های اجرائی، مهم است؛ اما این گزارش‌ها تنها ملاک بررسی صلاحیت داوطلبان نیست؛ بلکه ملاک اصلی احراز‌شدن یا احراز‌نشدن صلاحیت‌ها، تشخیص خود هیئت نظارت است که این تشخیص می‌تواند برخاسته از گزارش هیئت‌های اجرائی باشد یا تشخیص خود هیئت نظارت.
ملاک‌های تشخیصی هیئت نظارت چیست که بر اساس آن می‌تواند مستقل اعلام نظر کند؟
قانون انتخابات شوراهای شهر و روستا و باید‌ها و نباید‌هایی که در ضوابط این قانون آمده، ملاک عمل هیئت نظارت است. به این معنا که ما بر اساس اختیاراتی که قانون شوراها به‌ویژه ماده ٢٦ این قانون، به هیئت نظارت محول کرده، درباره صلاحیت داوطلبان تصمیم می‌گیریم. بر اساس ماده ٢٦ قانون شورا، انتخاب‌شوندگان هنگام ثبت‌نام باید دارای شرایطی مانند تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران، حداقل سن ٢٥ سال تمام، اعتقاد و التزام عملی به اسلام و ولایت مطلقه فقیه، ابراز وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و نداشتن محکومیت قضائی باشند که از مهم‌ترین آنهاست و به‌واسطه این الزامات است که ما در هیئت اجرائی درباره احراز صلاحیت افراد تصمیم می‌گیریم.
اشاره کردید که نداشتن محکومیت قضائی یکی از الزامات برای احراز صلاحیت داوطلبان انتخابات شوراهای شهر و روستاست؛ با توجه به اینکه بر اساس قانون، محکومیت سیاسی محرومیت سیاسی ندارد، آیا اتهام‌های سیاسی افراد و محکومیت‌های سیاسی آنها می‌تواند مانعی برای تأیید صلاحیت آنها باشد؟
نه؛ قاعدتا موارد سیاسی نمی‌تواند باعث احراز‌نشدن سیاسی باشد؛ مگر اینکه محکومیت مؤثر داشته باشند.
منظورتان از محکومیت مؤثر چیست؟
منظور از محکومیت مؤثر، این است که فرد به تحمل دو سال حبس مستمر محکوم شده باشد.
با این اوصاف، احکامی که پس از حوادث انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری برای برخی فعال سیاسی- اجتماعی صادر شد، شامل این محرومیت می‌شود و می‌تواند فاکتوری برای ردصلاحیت داوطلبان باشد؟
من قبلا هم اعلام کردم که حوادث سال ٨٨، نمی‌تواند به خودی خود عاملی برای ردصلاحیت افراد باشد. مثلا اینکه بنای ما در هیئت‌های نظارت این است که افراد را به‌خاطر اینکه در سال ٨٨ در ستاد انتخاباتی کاندیدایی فعال بوده یا عضو فعال فلان حزب بوده که در این انتخابات فعال بوده‌اند و کارشان قانونی بوده، ردصلاحیت نکنیم. چون فرد کار خلاف قانونی نکرده است.
اما برخی از فعالان حزبی- ستادی پس از انتخابات ٨٨ به حبس‌های بلندمدت هم محکوم شدند، نگاه هیئت نظارت به این دست از داوطلبان چیست؟
همان‌طور که گفتم، اگر فردی محکومیت مؤثر؛ یعنی تحمل مستمر دو سال حبس را نداشته باشد، از نظر ما مشکلی برای تأیید صلاحیت ندارد.
اشاره کردید بررسی صلاحیت افراد از شنبه – ٢٦ اردیبهشت – رسما در هیئت نظارت به‌عنوان اصلی‌ترین مرجع احراز یا احراز‌نشدن صلاحیت‌ها شروع شده است؛ اما دو، سه روزی می‌شود که خبرهای بسیاری درباره برخی داوطلبان شورای شهر تهران به‌گوش می‌رسد. منبع این اخبار چیست و به نظرتان در‌خور اعتنا هستند؟
متأسفانه شاهد رواج برخی شایعات و گمانه‌زنی‌ها درباره ردصلاحیت برخی افراد که عمدتا از چهره‌های مشهور و صاحب‌نام شهر‌ها هستند، به گوش می‌رسد که انصافا درست نیست و در حد همان گمانه‌زنی‌هاست. من برای چندمین بار تأکید می‌کنم تنها منبع رسمی تأیید یا ردصلاحیت داوطلبان شورای شهر، فقط هیئت‌های نظارت است که گزارش‌های آنها هم محرمانه است و قرار نیست فرد به فرد ارائه شود؛ بلکه در قالب نامه‌ای محرمانه به فرمانداری‌های ارائه می‌شود و فرمانداری‌ها هم آنها را به افراد تحویل می‌دهند.
ریشه گمانه‌زنی‌ها کجاست و به نظرتان چرا قدرت می‌گیرند؟
بالاخره از تبعات انتخابات و فضای انتخاباتی دست‌به‌دست‌شدن همین شایعات است؛ اما من به آنها که اخبار انتخابات را دنبال می‌کنند، توصیه می‌کنم خبر‌ها را از منبع رسمی دنبال کرده و خیلی به گمانه‌زنی‌های انتخاباتی توجه نکنند.
